Park zabytkowy w Wielkopolsce

  • Rodzaj opracowania: projekt rewaloryzacji parku zabytkowego
  • Powierzchnia: 1,00 ha
  • Przeważająca funkcja: teren rekreacji prywatnych właścicieli
  • Cechy charakterystyczne: staw, powiązania widokowe z krajobrazem otwartym, podjazd, gazon, styl kaligraficzny parku, ogród krajobrazowy
  • Zakres projektu: analizy historyczne (dendrochronologiczna, kwerenda archiwalna, analiza powiązań widokowych), schemat funkcjonalno-przestrzenny parku, projekt koncepcyjny rewaloryzacji parku, projekt techniczny nasadzeń
  • Forma ochrony: wpis do rejestru zabytków

Projekt parku zabytkowego w jednej z małych miejscowości w południowej Wielkopolsce zakłada pełną rewaloryzację mającą na celu przywrócenie wartości historycznej i przyrodniczej. Park założono przy niewielkim dworze, który jest adaptowany na cele mieszkalne. Teren dawnego parku objęty jest prawną ochroną konserwatorską. Wszelkie założenia kompozycyjne i rozwiązania materiałowe były uzgadniane z konserwatorem zabytków.

Ogród, park zabytek styl krajobrazowy

Trzy alternatywne koncepcje zagospodarowania parku

Ze względu na brak zachowanej substancji historycznej ogrodu poza drzewostanem i stawem oraz brak dokumentacji projektowej: kartograficznej i ikonograficznej możliwe było zaproponowanie trzech alternatywnych wariantów projektu rewaloryzacji parku. Wszystkie warianty zakładają adaptację istniejącego drzewostanu, przy jednoczesnym traktowaniu go jako elementu determinującego przyszły układ przestrzenny parku. Rozwiązania wariantowe wynikają z oczywistych uwarunkowań historycznych wypływających z przyporządkowania czasu powstania parku do określonego stylu sztuki ogrodowej. Układ przestrzenny poszczególnych elementów, dobór materiałów i tworzywa roślinnego jest podyktowany informacjami zawartymi w literaturze przedmiotu i innymi przykładami założeń ogrodowych o podobnym czasie powstania, wielkości i uwarunkowaniach kulturowo-geograficznych.

Ogród, park, zabytek, styl krajobrazowy

Styl kaligraficzny w parkach krajobrazowych (angielskich)

Projekt nawiązuje do rozwiniętego w drugiej połowie XIX wieku stylu kaligraficznego, który odzwierciedlał idealny świat natury, stanowił zwieńczenie poszukiwań kanonu piękna i był powszechnie stosowany w założeniach ogrodowych towarzyszącym wiejskim rezydencjom dworskim. W tego typu ogrodach szczególną uwagę poświęcano relacjom widokowym, które świadomie kształtowano za pomocą otwarć, osi i ciągów widokowych.  Cechą charakterystyczną tego typu założeń jest płynne prowadzenie linii dróg, trawników, zbiorników wodnych. Często układ dróg w rzucie z góry sprawiał wrażenie narysowanego od cyrkla. Płynne, łagodne przejścia pozwalały na podziwianie widoków, których sekwencje wprowadzały narrację krajobrazową.

Park zabytkowy projekt, styl krajobrazowy

Projekt parku zabytkowego przy uwzględnieniu współczesnych potrzeb właścicieli

W ostatecznej wersji zagospodarowania parku uwzględniono budynek garażowy umieszczony w jego północno-wschodniej części. Droga prowadząca do garażu została poprowadzona w postaci płynnej linii, możliwie odsuniętej od części z tarasem. Dla zmniejszenia oddziaływania wizualnego drogi zastosowano wielogatunkowe grupy krzewów. Innym elementem, który należało uwzględnić, chociaż nie był częścią pierwotnego założenia był niewielki ogród warzywny.

Każdy projekt parku zabytkowego, zakładający jego rewaloryzację jest poprzedzony wnikliwymi badaniami nad jego historią. Konieczne jest także wykonanie inwentaryzacji dendrologicznej wraz z gospodarką drzewostanem.